خلاصه:

سابقه و هدف: لیکن پلان یک بیماری التهابی پوستی- مخاطی مزمن با اتیولوژی نامشخص است. با توجه به اهمیت مطالعات اتیولوژیک هدف از این پژوهش، مقایسه سطح اضطراب ونشانگر های بزاقی استرس از جمله سطح کورتیزول و IgA بزاق در بیماران مبتلا  به لیکن پلان دهانی با افراد سالم بود. مواد و روش‌ها: دراین مطالعه مورد شاهدی تعداد 46 بیمار دارای لیکن پلان دهانی و 46 فرد بدون لیکن پلان دهانی در گروه کنترل با سن وجنس مشابه شرکت داشتند. سطح کورتیزول و IgA بزاق بوسیله ی روش ELISA بررسی و سطح اضطراب توسط پرسشنامه ی اضطراب آشکار و پنهان اشپیل برگر سنجیده شد. جهت مقایسه‌ی میزان استرس و اضطراب با آزمون Mann- U- whitney و Logistic regression  استفاده شد. منحنیROC  برای متغیرهای پیش بینی کننده تهیه و حساسیت و ویژگی آنها تعیین شد.

یافته ها : افراد مبتلا به لیکن پلان دهانی  36 زن و 10 مرد  با میانگین سنی1/47 سال  بودند و گروه شاهد نیز از نظر سن و جنس همسان بودند.  میزان کورتیزول بزاق42/3 نانومول در لیتر(14/4-69/2،95% CI ) و سطحsIgA   59/191  نانومول در لیتر  ( 97/227-19/155 ،95% CI) تعیین شد که  در بیماران گروه مورد نسبت به گروه کنترل اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده شد (0001/ 0P< ). هیچ اختلاف معنی داری از نظر سطح اضطراب آشکار (95/42 ) و اضطراب پنهان(67/47) بین دو گروه مشاهده نشد (4/0>P)و (5/0>P). نقطه‌ی برش کورتیزول بزاقی در لیکن پلان دهانی 6/1 نانومول در لیتر   و برای  sIgA 15/296  تعیین شد. سطح زیر منحنی برای کورتیزول بزاقی 851/0 و  sIgA، 797/0  تعیین شد. به ازای افزایش 1 واحد کورتیزول و به ازای کاهش یک واحد در سطح sIgA    شانس ابتلا به بیماری به ترتیب 9/5 و 9/0 برابر افزایش می‌یابد.

نتیجه‌گیری:

 به نظر می‌رسد که میزان سطح کورتیزول و

 IgA

بزاقی به با بروز بیماری لیکن پلان دهانی ارتباط داشته و احتمالا  می‌توان آن را  شاخص احتمالی در ایجاد و یا پیشرفت ضایعات

 OLP

 دانست.