سابقه و هدف: در جهان ماشینی و ارتباطات سریع امروز استفاده از مسواک و نخ دندان همیشه و در همه جا امکان‌پذیر نمی‌باشد. لذااستفاده از روشی جایگزین برای بهداشت دهان و دندان همیشه مد نظر دندانپزشکان بوده است. آدامس‌های بدون قند امروزه به عنوان یک راه حل موثر در این زمینه مطرح می‌گردند، لذا هدف از انجام این مطالعه، تعیین اثرات جویدن آدامس زایلیتول در کاهش تشکیل پلاک در سطوح دندانی بود. مواد و روش‌ها: مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی و یک سوکور به صورت cross-over بر روی 20 نفر از دانشجویان دندانپزشکی دختر (سال اول تا پنجم ) انجام شد. تمامی افراد از سلامت کامل دهانی و لثه‌ای برخوردار بودند. در روز اول میزان پلاک با استفاده از روش های brushing و polishing به صفر رسانده شد. سپس افراد از انجام اعمال بهداشت دهان برای 3 روز منع شدند و به نیمی از آنها آدامس زایلیتول داده شد و بقیه در گروه بدون آدامس قرار گرفتند. سپس یک دوره چهار روزه همگی از بهداشت نرمال بهره مند می شدند و مرحله دوم مجددا با به صفر رسانیدن میزان پلاک و جابجایی گروه ها ( استفاده از آدامس، بدون استفاده از آدامس) کار تکرار شد. ایندکس های ارزیابی پلاک در این مطالعه، O’Leary برای سطوح صاف و M.Addy برای سطح اکلوزال بود.آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار Spss و با استفاده از آزمون‌های ANOVA و paired T-Test انجام شد. یافته‌ها: با ااستفاده از جویدن آدامس زایلیتول ، تجمع پلاک در سطح اکلوزال ، باکال و لینگوال دندان‌ها به طور معنی داری کاهش یافت، به ترتیب (01/0 = P ) و (02/0 = P ) و (01/0= P ) ، ولی این کاهش معنی دار در سطوح پروگزیمال دیده نشد (05/0 = P ). نتیجه‌گیری: جویدن آدامس زایلیتول می تواند تجمع پلاک در سطح اکلوزال، باکال و لینگوال را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اما اثری بر سطوح پروگزیمال ندارد.
